Een Amsterdamse Energietransitie Situatieschets
Hi 02025 community, Mijn naam is Nicholas en deze maanden loop ik stage bij Amsterdam Smart City. Ik hoop binnen de energietransitie in Amsterdam antwoord te vinden op twee vraagstukken. Ten eerste wil ik beter begrijpen hoe lokale energie-initiatieven (bottom up/bewonersinitiatieven) zich organiseren en hoe ze tot stand zijn gekomen, en ten tweede, wat deze initiatieven nodig hebben om als samenwerkingspartner te kunnen opereren met grote partijen zoals de gemeente. Ik ga jullie meenemen in mijn onderzoek door middel van een reeks van blogposts. Om mijn onderzoek context te geven zal ik in deze post focussen op een situatieschets, gebaseerd op recente ontwikkelingen op het gebied van energietransitie in de stad Amsterdam. Uiteraard ben ik ook benieuwd naar jullie input!
DE ENERGIETRANSITIE IN AMSTERDAM:
Om de doelen van de Parijs klimaatconferentie te halen heeft de Nederlandse regering besloten om van het aardgas af te gaan. Dit is een transitie naar een energieneutraal en klimaatvriendelijke samenleving. Gemeenten en andere overheidsinstanties dragen bij aan dit proces door middel van het stellen van specifieke en lokale doelen. Ook in de Gemeente Amsterdam moet er in de komende jaren ontzettend veel gebeuren. Relevant hiervoor zijn de ‘2040 Energy Strategy’, de ‘Routekaart Amsterdam Klimaatneutraal 2050’ en het ‘2018 Amsterdam Coalitieakkoord’ waarin de stad onder andere haar ambitie toont om CO2 uitstoot aanzienlijk te verminderen.
In de ‘2040 Energy Strategy’ zijn drie thema's gepresenteerd, in lijn met de trias energetica. Door een combinatie van energiebesparing, het maximale gebruik van duurzame energiebronnen, en het efficiënte gebruik van fossiele energiebronnen hoopt de gemeente een duurzame toekomst te kunnen garanderen. Onder deze transitiepaden zijn vier sectoren geïdentificeerd waar verandering moet worden geïmplementeerd: gebouwen, haven en industrie, transport en duurzame energie. Soortgelijke ambities zijn vermeld in het Coalitieakkoord van de gemeente en in de ‘Routekaart Amsterdam Klimaatneutraal 2050’. Nieuwbouwprojecten zullen energieneutraal moeten worden gebouwd, daken moeten goed worden benut door de installatie van zonnepanelen, en de kolencentrale aan de Hemweg, zal moeten worden gesloten.
EEN CENTRALE ROL VOOR BEWONERS IN DE ENERGIETRANSITIE:
De energietransitie is naar verwachting zo ingrijpend, dat de sociale component in de transitie belangrijker wordt. De impact voor de ‘gewone’ Amsterdammer reikt tot achter de voordeuren dus is het noodzakelijk om mensen zorgvuldig te betrekken, zoals ook vermeld in het Coalitieakkoord’. Lokale energie-initiatieven spelen hier een belangrijke rol en zijn voor gemeenten onmisbaar om de transitie waar te kunnen maken. Anders dan via traditionele rollen als informeren of een subsidieverstrekking, zien we onder meer in Amsterdam ook een andere interactie tussen overheid en de inwoner. Vanuit zelforganisatie ontstaan er lokale initiatieven, waarbij bewoners de mogelijkheid zien om sociale cohesie en samenwerking te kweken in de gemeenschappen en buurten. De gemeente ondersteunt ook deze initiatieven in de vorm van subsidies en niet financiële activiteiten zoals informatieverstrekking. Zo kun je onder de onderwerpen ‘duurzaam en groen’ en ‘wonen en leefomgeving’ gebruik maken van een verscheidenheid aan aantrekkelijke subsidies.
Er zijn veel obstakels die de optimale bijdrage van lokale initiatieven voorkomen. Uit een onderzoek van de Nationale ombudsman blijkt dat gemeenten het lastig vinden om een balans te vinden tussen een vorm van ondersteuning en het geven van zelfstandigheid. Lokale initiatieven passen niet altijd in de bestaande kaders en regels, en er is soms bij ambtenaren onvoldoende bereidheid om hier flexibel en creatief mee om te gaan. Als een lokaal initiatief zich bekend maakt, vragen gemeenten zich nog vaak? af wat zij daarmee moeten doen, meldt platform ‘HIER Opgewekt’ (https://www.hieropgewekt.nl/kennisdossiers/energiecooperatie-als-samenwerkingspartner-in-gemeentelijke-energietransitie). Hierdoor gaat de slagkracht verloren en belanden bewonersinitiatieven (of lokale, wat je wil!) vaak in gecompliceerde ambtelijke processen en lange wachtrijen voor hulp.
Door middel van mijn onderzoek en blogposts hoop ik beter te kunnen aankaarten wat lokale energie-initiatieven nodig hebben voor een goede relatie met de gemeente en om voldoende slagkracht te hebben in de energietransitie. In mijn volgende post kijk ik naar de organisatiestructuur van lokale energie-initiatieven.
Ik ben ook benieuwd naar jullie verhalen! Als bewonersinitiatief in de energietransitie, wat denken jullie dat er is nodig om beter te kunnen presteren?
