Van gas los in de Van der Pek-buurt

De Van der Pek-buurt is een van de eerste Amsterdamse wijken die van het aardgas gaat. De gemeente en de grootste eigenaar in de buurt, woningbouwcorporatie Ymere, hebben de voorkeur voor stadswarmte. De actieve en betrokken Huurdersvereniging heeft bedenkingen. Eigenaar-bewoners, zoals Stijn Pietersen, zijn ver in de minderheid. Waar staat hij?

Indirect heeft Stijn Pietersen, voorzitter van de VvE Begoniastraat, zijn huis aan de Huurdersvereniging Van der Pekbuurt te danken. Ymere wilde de buurt immers slopen; de funderingen zouden slecht zijn. “De Huurdersvereniging heeft de sloop weten tegen te houden en toen bleek het met die bouwkundige staat ook wel mee te vallen”, vertelt Pietersen. “Ymere heeft bedongen dat ze dertig procent van de woningen mochten verkopen. Zo ben ik in 2017 in de buurt terechtgekomen.” Zijn huis is door een aannemer gerenoveerd naar hetzelfde niveau als de al gerenoveerde huurhuizen, namelijk naar energielabel B. Het casco is gekocht van Ymere. Een groot deel van de woningen van Ymere moet echter nog worden gerenoveerd en gaat dan meteen van gas los.

Toen Pietersen in 2018 hoorde dat de wijk aardgasvrij zou worden, dacht hij: “Dat had iemand me wel even kunnen vertellen, dan had ik geen gasfornuis gekocht. Nieuwe kopers moeten worden gewaarschuwd dat ze niet op gas gaan koken. Echt weggegooid geld.” Dat relativeert hij meteen, want bij stadswarmte vallen de kosten mee. Met subsidie is hij voor 3500 euro klaar, schat hij. “De impact is te overzien.”

Vattenfall: uitbuiter of gewoon commercieel bedrijf?
Zijn belangrijkste drijfveer om zich actief met aardgasvrij te bemoeien was dat hij de mensen in zijn buurt beter wilde leren kennen. Dus bezocht hij een bijeenkomst waar ook de wethouder aanwezig was. Daar sprak iemand van de Huurdersvereniging over Vattenfall als een club die iedereen zou gaan uitbuiten. “Een beetje marxistisch vond ik dat. Het is gewoon een commercieel bedrijf.”

Via !WOON kwam hij in contact met een actieve bewonersgroep die in gesprek was met de gemeente. Een bewonersconsulent van !WOON is bij al deze processen betrokken als ondersteuner. Eerder bezocht hij via een excursie huizen die al aardgasvrij waren. “Dat was wel interessant.”

De bewonersgroep vond dat er te snel voor stadswarmte was gekozen. Zij kreeg het voor elkaar dat er een onderzoek naar alternatieven zou komen. Een belangrijk argument daarbij was dat de Van der Pek-buurt onderdeel is van een groot subsidieproject van het Rijk. Dat project leert in 27 proeftuinen hoe Nederland het beste aardgasvrij te maken is. Bij een proeftuin moet je verder kijken dan alleen naar stadswarmte, vond de bewonersgroep.

Proeftuin
Pietersen was nauw betrokken bij het uitzoeken van een onderzoeksbureau en het onderzoek zelf. “We bleken letterlijk een proeftuin te zijn”, zucht hij. “Het is echt een experiment; de gemeente heeft geen flauw idee.” In zijn ogen heeft de gemeente niet goed gecommuniceerd dat zij al voor stadsverwarming had gekozen. Dat bleek pas toen het onderzoeksbureau, na een zeer intensief traject, concludeerde dat een lokaal warmtenet op basis van thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) een aardige oplossing voor de Van der Pek-buurt zou kunnen zijn.

“Toen zei de gemeente dat ze al een keuze hadden gemaakt. Dan was dat hele onderzoek dus niet nodig geweest. De wethouder zei: als ik jullie geld geef om TEO uit te voeren, heb ik niets meer over voor de rest van de stad. Op zich een legitiem argument. De fout is geweest dat wij de proeftuin hebben geïnterpreteerd als een technisch verhaal, terwijl het eigenlijk een financieel verhaal is.” Dat bleek ook bij een gesprek met Ymere. “Die zei keihard: dit is het budget dat we per woning hebben. Meer kunnen we niet besteden, want dan gaat de huurprijs omhoog en dan ga je de vrije huursector in. Want als huurder ga je betalen voor de verbetering van je woning.”

Aan de ‘verkeerde’ kant van de energietransitie, lees verder op onze site.