Stikker en Engelshoven: opdrachtgeverschap overheid in oa energietransitie

Gisteren waren we heel even in de toekomst bij de Future Talk. Het ging ook heel even over Amsterdam koploper schone energie in 2025.

Creatieve professionals hebben in het verleden urgente maatschappelijke opgaves op de agenda gekregen. Hoe lossen we nu de complexe mix van maatschappelijke opgaves op? In Future Talks van Waag stond gisteren de mógelijkheid tot verandering op de agenda.  

Hieronder vat ik de sessie zo goed mogelijk samen. Luister het vooral terug. Twee uur lang (!) interessante invalshoeken vanuit de jonge ontwerper Arna Mackic (Studio L A), demissionair Minister Van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Marleen Stikker directeur van Waag, Roel Schoenmaker, mede-oprichter en directeur van Cascoland, Paul Hekkert, hoogleraar vormtheorie, Angelo Bromet, cultureel ondernemer oa van Prospect Eleven. Dat laatste project staat voor 'zij die kans maken om groot te worden in postcode 11, Zuidoost'. Dat is waar Angelo een kamp heeft gebouwd op de brug tussen overheid en de civiele wereld. Waar het gesprek gevoerd kan worden met de mensen waar het over gaat.

Stuk voor stuk superboeiende gasten! 

Let op: het begint om 14:11 https://stream.waag.org/events/future-talks-2/ 

1e uur: Minister, Marleen en Paul 
2e uur: Roel, Arna en Angelo 
Olv Tabo 

Het stukje over een vernieuwende manier van opdrachtgeverschap vanuit de overheid, dat reeds wordt getest bij 02025, staat bij minuut 1:08:00. Over het principe dat 20% van elk innovatiebudget ook open staat voor creatieve professionals en kunstenaars die vrijdenkers zijn, die buiten de box denken. En niet bang zijn voor complexe opgaves! We kunnen dit organiseren middels een Planet B (of Donut) fonds. Opdat het toegankelijk is voor de mensen buiten het bestaande systeem.
De minister zegt als antwoord op mijn vraag over een ander opdrachtgeverschap van de overheid door dit principe toe te passen ”laten we het eens ergens proberen”. De energietransitie is daar bijvoorbeeld goed voor voorgesorteerd. “Anders vergeten we het gewoon”. En daarmee bedoelt ze, denk ik, de derde weg van aanbesteden richting de nieuwe spelers op het veld.  

Een paar quotes, die ik al of niet goed opschreef, luister het zelf terug en laat weten als ik het aan moet passen.
- Laat de goede voorbeelden zien. Kijk ook elders in de wereld naar goede voorbeelden.
- Zorg dat de methodes verspreid worden. Marleen zegt dat het er niet omgaat het lokale initiatief groot te maken maar juist heel veel kleinere initiatieven te maken. Spreading ipv scaling. Verspreiden ipv opschalen. 
- Er is niet 1 silver bullet om de complexe opgaves op te lossen. Het makkelijkst is om vanuit de mensen zelf te werken. Daar komt de complexiteit samen.

- En als je vanuit de leefomgeving van de mensen opereert, stuit je op initiatief dat er al is om de vraagstukken op te lossen.

- Roel: de systemen zijn er al, die hoef je niet uit te vinden met bureaus. 
- Minister zegt ook: ga zelf altijd praten met de mensen waar je het over hebt. 

- Angelo heeft een mooie metafoor van een brug waar een kamp op is gebouwd door mensen zoals hij. Waar mensen elkaars taal en energie horen en zien in een dialoog. Omdat het niet optimaal werkt dat er een kortstondige vertaling komt door bureaus die ophalen wat ze aan de andere kant van de brug zien.

Tabo: Het gaat om key enabling methodologies. Ipv alleen de key enabling technologies. 
Marleen: Het Groeifonds bijvoorbeeld gaat om 5 miljard euro dat we lenen van toekomstige generaties. Dat is niet alleen bedoeld voor (tech)giganten. 

- Marleen: Van een publiek private samenwerking naar een publiek civiele samenwerking. 

De minister: 
- Wil mensen laten verlangen naar een verandering. Verlangen naar een toekomst. Wat geen verlies is, maar ook winst.
- Onmisbaar is zorgen dat de kracht van een mooi ontwerp een kans krijgt. Hoe kunnen we de maatschappelijke opgaves met onze waarden verenigen?
- Hoe worden we als overheid een betere opdrachtgever? We kunnen grote verandering stimuleren met opdrachtgeverschap. Met ruimte voor het onverwachte en ruimte voor mislukking en twijfel.
Marleen praat over het koesteren van het verlangen naar een ideale plek, Planet B. 

Arna: het gaat voor jonge ontwerpers om netwerk en geld.
En ook zegt ze dat het is niet meer de tijd dat kunstenaars vrij zijn om te doen en te zeggen wat ze willen. Het is tijd dat we de verantwoordelijkheid moeten nemen. (luister haar even terug rond minuut 1:33)

Angelo: Klassisme is het grootste issue, de tegenstellingen tussen arm en rijk, het geheel van vooroordelen over mensen die tot een bepaalde sociale klasse behoren.

Marleen praat over o.a. ‘liminalities’. Dat woord heb ik even opgezocht: de status waarin je bent als je tussen twee rollen of situaties in zit. Het gaat over de fase waarin je het een niet meer bent en ook nog niet helemaal het andere.

Roel van Cascoland heeft prachtige voorbeelden, oa de eendagszaak waar ondernemers 1 dag in de week hun onderneming kunnen uitproberen http://cascoland.com/projects/cascoland-van-deyssel/de-eendagszaak/#/  

Vraag uit de chat
“Veel initiatieven op het gebied van Energie, bijvoorbeeld de diverse coöperaties in Amsterdam, staan hoogopgeleiden, veelal witte mensen aan het roer, zij spreken de systeemtaal, hoe kunnen we zorgen voor een inclusiever/ diverse zodat echt iedereen mee kan doen?”

Dit is echt een greep uit een heerlijkheid aan gesprekken. Luister zelf!