"Nationale kierenjacht", Nationale actie aardgas besparen door kierdichting

Note: Dit artikel is nog een "Work in Progress" en zal nog verder uitgewerkt en aangevuld worden.
Dit advies en het plaatje boven dit artikel is gebaseerd op en copyright van ParisProofPlan van Felix van Gemen en Lars Boelen.

Laten we om dit advies ook echt uit te voeren de "Nationale Kierenjacht klusdagen" (voor de Oekraine!) organiseren.
Ieder weekend in maart 2022.
Ga samen met buurtbewoners aan de slag om alle kieren in de huizen in de buurt te vinden en zo goed mogelijk te dichten!
Dan verbruiken we minder aardgas en blijven we niet Poetin's oorlogskas spekken met honderden miljoenen euro's per dag!

We hadden natuurlijk al genoeg redenen om aardgas te besparen of zelfs compleet van aardgas af te stappen, maar sinds februari 2022 hebben we er een grote reden bij: de invasie van Poetin in Ukraine. Toen kwamen we erachter dat het niet zo handig is om voor een groot deel van je energie afhankelijk te zijn van een dictator, die ons chanteert met die afhankelijkheid.

Daarnaast hadden we al:
- Groningen (https://dwarshuis.com/aardbevingen-groningen-menu/)
- Klimaatcrisis (https://jeremyleggett.net/2019/09/11/global-heating-and-the-climate-chaos-that-results-from-it-an-overview-slideshow-summary-to-mark-the-global-schoolchildrens-strike/)
- Biodiversiteitcrisis (https://www.bbc.com/news/science-environment-54357899)
- Energie- en algemene crises en daarmee het einde van onze beschaving rond 2040 (https://futurism.com/the-byte/prediction-civilization-collapse) 

We willen dus zo min mogelijk en het liefst helemaal geen aardgas meer gaan gebruiken.   Hoe doen we dat?
Er zijn een heleboel sectoren en industrieen, die heel veel aardgas gebruiken, maar daar hebben we minder direct invloed op, dus dat gebruik zullen we moeten verminderen of stoppen door publieke en politieke druk, ander koopgedrag en pleiten voor betere regelgeving. Gebruik daarvoor onder andere de komende (gemeenteraads) verkiezingen!

Het aardgasverbruik waar we wel direct invloed op hebben, is het (directe) aardgasverbruik van ons huishouden. Aardgas wordt voornamelijk verbruikt voor de verwarming en het verwarmen van tapwater en verder wordt er ook nog veel op aardgas gekookt.

Om het verbruik van aardgas in het huishouden te verminderen of te stoppen zijn er verschillende routes. We kunnen bijvoorbeeld het aardgas vervangen door een ander gas, zoals biogas of groen gas of waterstof.
* Waterstof kunnen we kort over zijn: huizen verwarmen met waterstof is een slecht idee: https://www.wattisduurzaam.nl/17479/energie-beleid/de-waterstofladder-van-wattisduurzaam-wat-mag-op-waterstof/
* Biogas of groen gas: Op zich kan dit een prima alternatief zijn, maar op dit moment wordt er veel te weinig biogas of groen gas gemaakt. Hopelijk ontwikkelt zich dit in de toekomst en gaan we al ons GFT-afval en al onze mest (van dier en mens) vergisten, of zeewier verbouwen, om er biogas of groen gas van te maken, maar op dit moment schiet het helaas nog niet erg op.

Wij denken dat de beste manier om het gebruik van aardgas in het huishouden te verminderen of te stoppen op dit moment is om er zuiniger mee om te gaan. 
Hiervoor hebben we, gebaseerd op onze ervaring, een stappenplan uitgewerkt: 

Dit plan heeft 5 stappen:
1: Het doen van een nulmeting en het maken van een plan,
2: Het verbruik verminderen door gedragsverandering, kierdichting, betere ventilatie en door de gasketel, en het CV systeem, beter in te stellen.
3: De juiste balans vinden in de isolatie en kierdichting van het dak, de vloer, de gevels en de deuren en ramen.
4: Warmtepompstagelopen, door de temperatuur van de verwarming op 40 graden te zetten.
5: Het aardgas eruit! :-)
(En eventueel: Het energieverbruik (elektriciteitsverbruik) van je huis zelf duurzaam opwekken met zonnepanelen.)

Ons doel is om zo snel mogelijk bij stap 5 uit te komen, dus we gaan kijken of we de volgorde anders kunnen doen.

Wat we dan doen is dit:
1:   Het doen van een nulmeting en het maken van een plan,
2:   Warmtepompstagelopen, door de temperatuur van de verwarming op 40 graden te zetten.
3a:  Als dat lukt, dan gelijk door naar de laatste stap: Het aardgas eruit! :-)
3b:  Als dat niet lukt, dan verder met de volgende stappen:
4:   Kierdichting, ventilatie, gasketel en CV systeem beter instellen
5:   Warmtepompstagelopen, door de temperatuur van de verwarming op 40 graden te zetten
6:   De juiste balans vinden in de isolatie en kierdichting van het dak, de vloer, de gevels en de ramen en deuren.
7:   Warmtepompstagelopen, door de temperatuur van de verwarming op 40 graden te zetten
8:   Het aardgas eruit! :-)
(En eventueel: Het energieverbruik (elektriciteitsverbruik) van je huis zelf duurzaam opwekken met zonnepanelen.)

Het verbazend hoeveel woningen nu al goed te verwarmen zijn met een temperatuur van 40 graden en die nu al over kunnen op aardgasloos wonen, maar de bewoners weten het vaak niet, totdat ze de 40 graden proef gedaan hebben.
(https://02025.nl/message/39815/-zet-hem-op-40-----nationale-actie-werktemperatuur-verwarming-verlagen)

Hieronder zullen we eerst de stappen wat verder uitwerken en daaronder gaan we de stappen helemaal tot in detail uitwerken.

Korte uitwerking:
1: De nulmeting en het maken van een plan
- Begin NU met het meten van de prestaties van je huis, zodat we later zoveel mogelijk gegevens hebben. Het gaat dan om het gas- of warmteverbruik, het elektriciteitsverbruik, de huidige CO2 waardes en temperatuur in huis en de huidige kierdichting en isolatie van het huis.
- Maak een plan voor je woning! Heb je verbouwplannen? Kan je dan gelijk de verduurzaming van de woning realiseren? Hoe wil je dat de situatie over 1 jaar is? En over 2 jaar? En 5 jaar? En 10 jaar? Neem het eindpunt als uitgangspunt en werk vanaf daar terug welke stappen je wilt, kunt en moet nemen om daar te komen.

2: Warmtepompstagelopen, door de temperatuur van de verwarming op 40 graden te zetten.
- Zodra je de nulmeting gedaan hebt, verlaag dan de temperatuur van je verwarmingsysteem zo ver als mogelijk. Onderzoek wat de minimale temperatuur is waarbij je huis nog warm blijft op een echt koude dag in de winter.
(https://02025.nl/message/39815/-zet-hem-op-40-----nationale-actie-werktemperatuur-verwarming-verlagen)
Lukt het om je huis warm te houden op een koude winterdag, als je de verwarming op een temperatuur van 40 graden hebt gezet?
Gefeliciteerd, je bent nu al klaar om van het aardgas af te gaan! Maak een afspraak met een adviseur en kijk op welke manier je het aardgas in je woning gaat vervangen. Meestal ben je het beste af met een warmtepomp voor verwarming en warm tapwater en met koken op inductie.

3A: Als het lukt om je huis warm te krijgen met 40 graden en je de juiste systemen (warmtepomp, inductie) geinstalleerd hebt, dan kan je gelijk door naar de laatste stap: Het aardgas eruit! :-)
3B: Als het nog niet lukt om je huis warm te krijgen met 40 graden, dan kan je verder met de volgende stappen:

4: Kierdichting, ventilatie, gasketel en CV systeem beter instellen
- Waarom eerst kierdichting en dan pas isolatie? Stelt u zich eens voor dat u op een koude gure winterdag buiten staat. U krijgt de keuze: Een "warme" dikke wollen trui, die goed isoleert, maar de koude wind wel door laat. Of een dun, maar winddicht "windstopper" jack. Waarschijnlijk blijft u warmer met het winddichte jack, want bij de dikke trui, waait de koude met de wind evengoed door de trui heen. Zo is het bij uw huis ook: Stelt u zich voor hoe nuttig het is om de wanden van een bushokje te isoleren. Niet nuttig, want zolang de koude wind nog door het bushokje kan waaien, heeft het geen zin om de wanden dikker te maken. Bij een normaal huis waait, bij windkracht 4, de gehele luchtinhoud van het huis meerdere keren per uur (!) naar buiten, met alle warmte die er in die lucht zit! Bovendien ontstaat er een koude tocht, wat hoogst oncomfortabel is. We willen dus alle kieren waar nu nog koude lucht door naar binnen en warme lucht door naar buiten waait, zo goed mogelijk dicht maken.
- Maar die kieren zijn nodig voor ventilatie, zal u misschien zeggen. Dit is maar beperkt waar. Vaak zijn de huidige kieren al niet genoeg om genoeg ventilatie te hebben. Dat hebt u kunnen testen met de nulmeting van stap 1. Als de CO2-waardes in een ruimte regelmatig boven de 1000 ppm komen, dan is de ventilatie onvoldoende. Dit zal vaak het geval zijn. Andersom wordt uw huis nu ook "geventileert" door koude tocht, terwijl u misschien helemaal niet thuis bent. Zonde van al die warmte, die we daarmee buiten gooien. We willen dus bewust ventileren. Dan willen we de ongewenste ventilatie (tocht door kieren) zo veel mogelijk stoppen en de ventilatie regelen met een ventilatiesysteem, wat bewust gestuurd wordt, het liefst met een CO2 sensor. Het liefst willen we ook een ventilatiesysteem met warmteterugwinning, zodat de warmte ge-recycled wordt uit de "vieze" lucht, voor we die buiten zetten, en die warmte gebruikt wordt om de verse lucht van buiten op te warmen. Zo gooien we zo weinig mogelijk energie weg.
- Naast het warmtepompstagelopen, door het verlagen van de CV temperatuur, kunnen we het verwarmingssysteem ook optimaliseren, zodat het zuiniger werkt. We willen dan het afgiftesysteem (de radiatoren en/of vloer- of wandverwarming) zoveel mogelijk balanceren (waterzijdig inregelen), wat standaard vaak niet het geval is. Verder kunnen we de CV-ketel nog wat meer tunen, waardoor hij zuiniger wordt, zoals het verlagen van het vermogen. Meer hierover ook niet de links bij onderstaand artikel:
(https://02025.nl/message/39815/-zet-hem-op-40-----nationale-actie-werktemperatuur-verwarming-verlagen)

5: Warmtepompstagelopen, door de temperatuur van de verwarming op 40 graden te zetten:
- Na het realiseren van het verbeteren van de kierdichting, ventilatie en de efficientie van het verwarmingssysteem, kan het zijn dat je jouw huis nu wel warm krijgt op de koudste winterdag met een temperatuur van 40 graden. Als dat zo is, kunt je verder naar de laatste stap: Het aardgas eruit!
Zo niet, dan kunnen we verder met de volgende stappen:

6: De juiste balans vinden in de isolatie en kierdichting van het dak, de vloer, de gevels en de ramen en deuren.
Als je met bovenstaande verbeteringen het gebouw nog steeds niet warm krijgt met 40 graden, dan willen we kijken naar de isolatie en waar we die kunnen verbeteren. Het belangrijkste is hierbij de balans. Het heeft nauwelijks zin om "hysterisch" de vloer te gaan isoleren met 20 centimeter dikke isolatieplaten, als het dak geen isolatie heeft.
- De meeste warmte lekt uit een woning bij het dak. Voornamelijk de kier waar het dak aansluit op de gevel, die zal eerst gedicht en geisoleerd dienen te worden. Daarna kunnen we nadenken over isolatie van het dakvlak zelf. Ideaal gezien wordt isolatie aan de buitenkant van de woning toegepast, dus ideal gezien bij het dak ook. Maar dat betekent dat het hele dak vervangen dient te worden en is dus alleen handig en verstandig als er toch al een dakrenovatie gepland staat. Bij een plat dak is isolatie aan de buitenkant vaak wel het makkelijkst. Anders kunnen we, vooral bij een schuin dank, aan de binnenkant isoleren, door isolatieplaten of -dekens te plaatsen tussen de dakbalken. Deze klus is eventueel goed zelf uit te voeren. Belangrijk is dat de binnenkant afgewerkt wordt me een dampdichte folie!
- Hoewel de meeste warmte via het dak lekt, is het bij (spouw)muren zonder spouwmuurisolatie relatief makkelijk en voordelig om spouwmuurisolatie aan te brengen. Daarom is het te overwegen om deze maatregele als eerste toe te passen. Dit kan niet zelf gedaan worden, dus hiervoor kan een extern bedrijf ingeschakeld worden. Het is een relatief simpele ingreep en 1 dag is het klaar.
- Hoe het beste de vloer te isoleren hangt een beetje af van de situatie. Bij een eensgezins woning wordt de vloer meestal van onderen geisoleerd, dat is het meest effectief en het makkelijkst. Als er een beetje ruimte/hoogte is in de kruipruimte, dan is het eventueel zelf te doen door isolatieplaten of -dekens tussen de vloerbalken aan te brengen. Of meerdere lagen Tonzon folie. Het is natuurlijk ook mogelijk om het isoleren door een bedrijf te laten uitvoeren, vooral als de omstandigheden minder makkelijk zijn, bijvoorbeeld bij een lage kruipruimte.
- En als laatste het glas. In principe is het zo dat glas altijd de laagste isolatiewaarde heeft, dus slechter dan de slechtste muur. Maar ook met isolatieglas zal dat waarschijnlijk zo blijven. Wat dat betreft kan je, als je gaat vervangen, het beste proberen om het best mogelijk isolerende glas te bestellen. Merk op dat ramen en deuren vaak veel kieren hebben, waar mogelijk meer warmte door lekt als door het glas zelf! Het loont dus om eerst de kierdichting op orde te krijgen voordat je het glas zelf gaat vervangen. Er zijn ook nog wat trucjes om de isolatie van deuren en ramen met slecht glas te verbeteren, zonder het glas te vervangen, zoals isolerende gordijnen, voorzetglas, raamfolie, etc. Als je het glas gaat vervangen, kijk of het ook nodig is om de deuren, ramen en kozijnen zelf ook te vervangen. Als je driedubbel glas wilt, is dit vaak ook noodzakelijk vanwege de dikte en het gewicht van driedubbelglas. Als je de huidige deuren, ramen en kozijnen wilt houden, neem dan in ieder geval HR++ glas en probeer de maximale dikte te nemen, die nog past (of passend gemaakt kan worden) in je huidige deuren, ramen en kozijnen.

7: Warmtepompstagelopen, door de temperatuur van de verwarming op 40 graden te zetten
- Na het realiseren van een goede balans kierdichting, ventilatie, efficientie van het verwarmingssysteem en isolatie, zijn bijna alle woningen wel warm te krijgen op de koudste winterdag met een temperatuur van 40 graden. Als dat zo is, kunt je verder naar de laatste stap: Het aardgas eruit

8: Het aardgas eruit! :-)
- Gefeliciteerd, je bent nu al klaar om van het aardgas af te gaan! Maak een afspraak met een adviseur en kijk op welke manier je het aardgas in je woning gaat vervangen. Meestal ben je het beste af met een warmtepomp voor verwarming en warm tapwater en koken met inductie.
- Maak een account op "Mijnaansluitig.nl" en geef opdracht om de aardgasaansluiting te laten verwijderen!

 

En dan nu de detail uitwerking van alle stappen, inclusief de weblinks naar oplossingen:

1: De nulmeting en het maken van een plan
1a: Eerst beginnen we met meten, want "meten is weten":
- Begin NU met het meten van de prestaties van je huis, zodat we later zoveel mogelijk gegevens hebben. Het gaat dan om het gas- of warmteverbruik, het elektriciteitsverbruik, de huidige CO2 waardes en temperatuur in huis en de huidige kierdichting en isolatie van het huis:
- Om te kijken hoeveel besparing we kunnen realiseren, kunnen we het beste beginnen met inzicht krijgen, oftewel meten. De snelste en makkelijkste manier om het energieverbruik van jouw huishouden te meten is om je aan te melden bij https://www.slimmemeterportal.nl/. Na bevestiging van jouw aanmelding kan je via hun website jouw gasverbruik en jouw elektriciteitsverbruik inzien. Dit is ook handig voor professionals, die je eventueel kunnen helpen met jouw verduurzamingswens. (gratis = 0 euro)
- Nu willen we kijken hoe "lek" jouw pand is, dus hoeveel warmte er door kieren naar buiten waait. Er zijn verschillende mogelijklheden om dit te meten en/of inzichtelijk te maken: 
* Het beste is een zogenaamde "blowerdoor" meting. Hierbij wordt je huis op onderdruk gezet door een grote ventilator in de voordeur en wordt er gemeten hoeveel lucht er door alle kieren naar binnen komt. Bij een standaard huis waait het hele volume van het huis, inclusief de warmte, vaak meerdere keren per uur weg! (500 euro, https://www.zogekeurd.nl/luchtdichtheidsmetingen-blowerdoortest)
* Om zelf kieren op te sporen: zet de afzuigkap op maximaal en de afzuiging in de badkamer/WC. Hierdoor creëer je een beetje onderdruk waardoor je tocht opwekt, die je zeker als het ‘s avonds wat kouder wordt, makkelijk met je hand kunt voelen of met een rookstaafje zichtbaar maken. (gratis = 0 euro)
* Met infrarood foto's worden de warmte- en koudelekken zichtbaar op de foto. Ook de staat van de isolatie is hiermee goed te zien. (275 euro, https://www.conrad.nl/nl/p/flir-one-gen-3-usb-c-warmtebeeldcamera-20-tot-120-c-80-x-60-pixel-2369565.html)

- Het is goed om te checken of de CO2 waardes in jouw woning niet te hoog oplopen. Het is daarom wijs om een CO2 meter aan te schaffen. (100 euro, https://www.coolblue.nl/product/788384/netatmo-slimme-indoor-co2-meter.html)

1b: Maak een plan voor je woning! Heb je verbouwplannen? Kan je dan gelijk de verduurzaming van de woning realiseren? Hoe wil je dat de situatie over 1 jaar is? En over 2 jaar? En 5 jaar? En 10 jaar? Neem het eindpunt als uitgangspunt en werk vanaf daar uit welke stappen je wilt, kunt en moet nemen om daar te komen. (gratis = 0 euro als je er zelf over nadenkt. Ong. 500 euro met een adviseur. (https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/aardgasvrij-wonen/vind-een-energieadviseur/))

1c: Dan gaan we het verbruik verminderen:
- We kunnen het beste beginnen met het "laaghangende fruit", oftewel de dingen, die snel een besparing opleveren, maar niet veel tijd, geld of werk kosten. De grootste is wel gedragsverandering:
* Als we de thermostaat in huis één of twee paar graden (18 graden) lager zetten en een trui aandoen, levert dit al snel een aanzienlijke besparing op. Het is ook een goede test om te zien wat de precieze oorzaak is, als je het dan oncomfortabel koud hebt. Is er een koude tocht? > Ga dan op kierenjacht. Voelt de vloer koud aan? > Kijk of je de vloer kan isoleren. Voel je kou van de ramen? > Kijk of je het glas kan verbeteren. (gratis = 0 euro)

* Eventueel kan je de thermostaat nog een stuk lager zetten (15 graden) en lokaal bijverwarmen alleen op de plek waar je bent. Dit gaat het beste met een infrarood paneel. (100 euro,
https://www.marktplaats.nl/v/doe-het-zelf-en-verbouw/verwarming-en-radiatoren/m1786860325-infrarood-verwarming-1000-watt-wit-of-fotoprints-70-korting,
https://www.bol.com/nl/nl/p/konighaus-inover-home-innovatieve-infrarood-verwarming-600w-zilver/9300000045877329/
https://www.amazon.nl/K%C3%B6nighaus-Infraroodverwarming-fabrieksgarantie-oververhitting-bedrijfstemperatuur/dp/B09GS22S7T/ref=sr_1_12)

* Hetzelfde geldt voor het douchen: korter douchen en eventueel ook kouder douchen scheelt een hoop aardgas! (0-5 euro, https://www.bol.com/nl/nl/p/douche-zandloper-met-zuignap-tandenpoetsen-voor-in-de-badkamer-doucheklok-douchetimer-waterbesparend/9200000112380882/)

- Naast korter douchen, kunnen we ook slimmer douchen door een waterbesparende douchekop te gebruiken. Omdat er dan minder water opgewarmd hoeft te worden, verbruik je ook een stuk minder aardgas. (60 euro, https://niebla.nl/waterbesparende-handdouche/5-l-min/)

- Bij de verwarming van het huis hebben we ook een paar quick wins:
* Gebruik radiatorfolie achter je radiatoren (https://www.lidl.nl/p/powerfix-radiatorfolie-6-m/p100264050)
* Zet op proef, nadat je de nulmeting gedaan hebt, de verwarmingstemperatuur van de CV-ketel flink lager. Dus niet de standaard 80 graden, maar 60, 50 of het liefst zelfs maar 40 graden.
(https://02025.nl/message/39815/-zet-hem-op-40-----nationale-actie-werktemperatuur-verwarming-verlagen-)

Dit is eigenlijk al stap 2: warmtepompstagelopen. Soms is een huis al zo "goed" dat je zonder iets te doen, je huis ook op een koude winterdag al warm krijgt met 40 graden. Je bent dan al gelijk klaar voor de laatste stap en je kan dan gelijk van het gas af!

Lukt het om je huis warm te houden op een koude winterdag, als je de verwarming op een temperatuur van 40 graden hebt gezet?
Gefeliciteerd, je bent nu al klaar om van het aardgas af te gaan! Maak een afspraak met een adviseur en kijk op welke manier je het aardgas in je woning gaat vervangen. Meestal ben je het beste af met een warmtepomp voor verwarming en warm tapwater en koken met inductie.

3A: Als het lukt om je huis warm te krijgen met 40 graden en je de juiste systemen (warmtepomp, inductie) geinstalleerd hebt, dan kan je gelijk door naar de laatste stap: Het aardgas eruit! :-)
- Maak een account op "Mijnaansluiting.nl" (https://mijnaansluiting.nl/) en geef opdracht om de aardgasaansluiting te laten verwijderen!

3B: Als het nog niet lukt om je huis warm te krijgen met 40 graden, dan kan je verder met de volgende stappen:

4: Kierdichting, ventilatie, gasketel en CV systeem beter instellen
- Waarom eerst kierdichting en dan pas isolatie? Stelt u zich eens voor dat u op een koude gure winterdag buiten staat. U krijgt de keuze: Een "warme" dikke wollen trui, die goed isoleert, maar de koude wind wel door laat. Of een dun, maar winddicht "windstopper" jack. Waarschijnlijk blijft u warmer met het winddichte jack, want bij de dikke trui, waait de koude met de wind evengoed door de trui heen. Zo is het bij uw huis ook: Stelt u zich voor hoe nuttig het is om de wanden van een bushokje te isoleren. Niet nuttig, want zolang de koude wind nog door het bushokje kan waaien, heeft het geen zin om de wanden dikker te maken. Bij een normaal huis waait, bij windkracht 4, de gehele luchtinhoud van het huis meerdere keren per uur (!) naar buiten, met alle warmte die er in die lucht zit! Bovendien ontstaat er een koude tocht, wat hoogst oncomfortabel is. We willen dus alle kieren waar nu nog koude lucht door naar binnen en warme lucht door naar buiten waait, zo goed mogelijk dicht maken.
- Maar die kieren zijn nodig voor ventilatie, zal u misschien zeggen. Dit is maar beperkt waar. Vaak zijn de huidige kieren al niet genoeg om genoeg ventilatie te hebben. Dat hebt u kunnen testen met de nulmeting van stap 1. Als de CO2-waardes in een ruimte regelmatig boven de 1000 komen, dan is de ventilatie onvoldoende. Dit zal vaak het geval zijn. Andersom wordt uw huis nu ook "geventileert" door koude tocht, terwijl u misschien helemaal niet thuis bent. Zonde van al die warmte, die we daarmee buiten gooien. We willen dus bewust ventileren. Dan willen we de ongewenste ventilatie (tocht door kieren) zo veel mogelijk stoppen en de ventilatie regelen met een ventilatiesysteem, wat bewust gestuurd wordt, het liefst met een CO2 sensor. Het liefst willen we ook een ventilatiesysteem met warmteterugwinning, zodat de warmte ge-recycled wordt uit de "vieze" lucht, voor we die buiten zetten, en die warmte gebruikt wordt om de verse lucht van buiten op te warmen. Zo gooien we zo weinig mogelijk energie weg.
- Verbeter de ventilatie in huis met een ventilatiesysteem met warmteterugwinning (WTW). Dit hoeft niet perse nu, maar is wel echt aan te raden om te doen! Je huis wordt er niet alleen veel energiezuiniger door, maar vooral ook veel comfortabeler en gezonder!
- WTW ventilatie advies (0-100 euro, https://www.ventilatieland.nl/wtw-advies)
- Centrale ventilatie met WTW (1100 euro, excl. installatie, https://www.ventilatieland.nl/artikel/27742/itho-daalderop-wtw-hru-350-eco-unit-lp-rft-laagbouw-350m3-h-perilex-stekker.html)
- Decentrale ventilatie met WTW (250 euro, https://www.hornbach.nl/shop/MARLEY-Warmtewisselaar-MENV-180/5715683/artikel.html)
- Naast het warmtepompstagelopen, door het verlagen van de CV temperatuur, kunnen we het verwarmingssysteem ook optimaliseren, zodat het zuiniger werkt. We willen dan het afgiftesysteem (de radiatoren en/of vloer- of wandverwarming) zoveel mogelijk balanceren, wat standaard vaak niet het geval is. Verder kunnen we de CV-ketel nog wat meer tunen, waardoor hij zuiniger wordt, zoals het verlagen van het vermogen. Meer hierover ook niet de links bij onderstaand artikel:
(https://02025.nl/message/39815/-zet-hem-op-40-----nationale-actie-werktemperatuur-verwarming-verlagen)

3: Snelle isolatietips:
- Als u een koude vloer heeft, kunt u die het beste zo snel mogelijk goed isoleren. Maar tot die tijd, kunt u ook een tapijt neerleggen, met radiatorfolie eronder. (50 euro?, https://tonzon.nl/shop/isolatiefolie/radiatorfolie/)
- Als u spouwmuur nog niet geisoleerd is, is dit een van snelste, minst ingrijpende en voordeligste manieren om de isolatie van uw woning te verbeteren. (700-2400 euro, https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/isoleren-en-besparen/spouwmuurisolatie/)
- Uw vloer aan de onderzijde laten isoleren met isolatiemateriaal of TonZon isolatiefolie is ook vaak weinig ingrijpend, snel en relatief voordelig. (1000-1900 euro, https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/isoleren-en-besparen/vloerisolatie/)

Snelle kierdichting:
- De brievenbus is vaak een groot warmtelek en tochtgat. Door deze te vervangen door een tochtvrije brievenbus, lekt er een heleboel warmte niet weg! (150 euro, https://www.trimtrading.nl/collection/)
- Kijk of er geen "grote gaten" zitten in uw pand. Niet meer gebruikte doorvoeren van oude CV-ketels of ventilatoren. Katteluikjes, die niet dicht gaan, etc. (10 euro, een bus PUR schuim, etc.)
- Sluit alle kieren van ramen en deuren, door deze beter te laten sluiten en met goede tochtstrip. (8 euro voor 5 meter, SolidSeal van Buvo, bijv., https://luchtdichtshop.nl/tochtprofielen/solidseal-bs-512-40/)

- Organiseer hiervoor de "Nationale Kierenjacht klusdagen" (voor de Oekraine!). Ieder weekend in maart 2022. Ga samen met buurtbewoners aan de slag om alle kieren in de huizen in de buurt te vinden en zo goed mogelijk te dichten!

5: Warmtepompstagelopen, door de temperatuur van de verwarming op 40 graden te zetten:
- Na het realiseren van het verbeteren van de kierdichting, ventilatie en de efficientie van het verwarmingssysteem, kan het zijn dat je jouw huis nu wel warm krijgt op de koudste winterdag met een temperatuur van 40 graden. Als dat zo is, kunt je verder naar de laatste stap: Het aardgas eruit!
Zo niet, dan kunnen we verder met de volgende stappen:

6: De juiste balans vinden in de isolatie en kierdichting van het dak, de vloer, de gevels en de ramen en deuren.
Als je met bovenstaande verbeteringen het gebouw nog steeds niet warm krijgt met 40 graden, dan willen we kijken naar de isolatie en waar we die kunnen verbeteren. Het belangrijkste is hierbij de balans. Het heeft nauwelijks zin om "hysterisch" de vloer te gaan isoleren met 20 centimeter dikke isolatieplaten, als het dak geen isolatie heeft.
- De meeste warmte lekt uit een woning bij het dak. Voornamelijk de kier waar het dak aansluit op de gevel, die zal eerst gedicht en geisoleerd dienen te worden. Daarna kunnen we nadenken over isolatie van het dakvlak zelf. Ideaal gezien wordt isolatie aan de buitenkant van de woning toegepast, dus ideal gezien bij het dak ook. Maar dat betekent dat het hele dak vervangen dient te worden en is dus alleen handig en verstandig als er toch al een dakrenovatie gepland staat. Bij een plat dak is isolatie aan de buitenkant vaak wel het makkelijkst. Anders kunnen we, vooral bij een schuin dank, aan de binnenkant isoleren, door isolatieplaten of -dekens te plaatsen tussen de dakbalken. Deze klus is eventueel goed zelf uit te voeren. Belangrijk is dat de binnenkant afgewerkt wordt me een dampdichte folie!
- Hoewel de meeste warmte via het dak lekt, is het bij (spouw)muren zonder spouwmuurisolatie relatief makkelijk en voordelig om spouwmuurisolatie aan te brengen. Daarom is het te overwegen om deze maatregele als eerste toe te pssen. Dit kan niet zelf gedaan worden, dus hiervoor kan een extern bedrijf ingeschakeld worden. Het is een relatief simpele ingreep en 1 dag is het klaar.
(700-2400 euro, https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/isoleren-en-besparen/spouwmuurisolatie/)
- Hoe het beste de vloer te isoleren hangt een beetje af van de situatie. Bij een eensgezins woning wordt de vloer meestal van onderen geisoleerd, dat is het meest effectief en het makkelijkst. Als er een beetje ruimte/hoogte is in de kruipruimte, dan is het eventueel zelf te doen door isolatieplaten of -dekens tussen de vloerbalken aan te brengen. Of meerdere lagen Tonzon folie. Het is natuurlijk ook mogelijk om het isoleren door een bedrijf te laten uitvoeren, vooral als de omstandigheden minder makkelijk zijn, bijvoorbeeld bij een lage kruipruimte. (1000-1900 euro, https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/isoleren-en-besparen/vloerisolatie/)
- En als laatste het glas. In principe is het zo dat glas altijd de laagste isolatiewaarde heeft, dus slechter dan de slechtste muur. Maar ook met isolatieglas zal dat waarschijnlijk zo blijven. Wat dat betreft kan je, als je gaat vervangen, het beste proberen om het best mogelijk isolerende glas te bestellen. Merk op dat ramen en deuren vaak veel kieren hebben, waar mogelijk meer warmte door lekt als door het glas zelf! Het loont dus om eerst de kierdichting op orde te krijgen voordat je het glas zelf gaat vervangen. Er zijn ook nog wat trucjes om de isolatie van deuren en ramen met slecht glas te verbeteren, zonder het glas te vervangen, zoals isolerende gordijnen, voorzetglas, raamfolie, etc. Als je het glas gaat vervangen, kijk of het ook nodig is om de deuren, ramen en kozijnen zelf ook te vervangen. Als je driedubbel glas wilt, is dit vaak ook noodzakelijk vanwege de dikte en het gewicht van driedubbelglas. Als je de huidige deuren, ramen en kozijnen wilt houden, neem dan in ieder geval HR++ glas en probeer de maximale dikte te nemen, die nog past (of passend gemaakt kan worden) in je huidige deuren, ramen en kozijnen.
* Raamfolie voor het snel en goedkoop verbeteren van de isolatie van enkel glas.  (10 euro, Tesa Thermo Cover, https://www.amazon.nl/dp/B0038JE7WW/)
* Isolerende gordijnen (30 euro, https://www.moondreamwebstore.nl/thermische-gordijn-82, https://groenehub.org/smartwindowdressing/)
* Voorzetraam (120 euro, https://www.glaskoning.nl/specialisaties/voorzetramen/)

7: Warmtepompstagelopen, door de temperatuur van de verwarming op 40 graden te zetten
- Na het realiseren van een goede balans kierdichting, ventilatie, efficientie van het verwarmingssysteem en isolatie, zijn bijna alle woningen wel warm te krijgen op de koudste winterdag met een temperatuur van 40 graden. Als dat zo is, kunt je verder naar de laatste stap: Het aardgas eruit

8: Het aardgas eruit! :-)
- Gefeliciteerd, je bent nu al klaar om van het aardgas af te gaan! Maak een afspraak met een adviseur en kijk op welke manier je het aardgas in je woning gaat vervangen. Meestal ben je het beste af met een warmtepomp voor verwarming en warm tapwater en koken met inductie.
- Maak een account op "Mijnaansluitig.nl" en geef opdracht om de aardgasaansluiting te laten verwijderen!

 

5: Als we de quick wins gehad hebben, is het zaak om het gebruik van aardgas zo snel mogelijk te stoppen door alternatieven te gebruiken:
- Koken op aardgas kunnen we snel en makkelijk vervangen door koken met een inductiekookplaat. (Mogelijk dient u hiervoor een upgrade te doen van uw groepenkast en/of aansluiting van uw woning (van 1 fase naar 3 fase), maar vaak is dit niet nodig door slimme keuzes.) (inductiekookplaat vanaf 0 euro op Marktplaats...)
(35 euro voor 1 fase 1-pits kookplaat: https://www.lidl.nl/p/silvercrest-inductiekookplaat/p100337203)
(100 euro voor 1 fase 2-pits kookplaat: https://www.mediamarkt.nl/nl/product/_inventum-vki3010zwa-1613253.html)
(270 euro voor 1 fase 4-pits kookplaat: https://www.coolblue.nl/product/858337/inventum-vki5510zwa.html)

- Als u uw woning niet goed warm krijgt, als u de CV-ketel op 40 graden hebt staan, dan dient u het afgiftesysteem van de verwarming nog te verbeteren door driedubbele, grotere radiatoren te plaatsen. Of lage-temperatuurconvectoren. Of ideaal gezien vloer-, wandverwarming, zodat de minimale verwarmingstemperatuur zo laag mogelijk wordt. (Maximaal 45-50 graden op de koudste dag van het jaar.)

- Dan maken we het pand zo snel mogelijk compleet gasloos met een warmtepomp. Die warmtepomp verzorgt de verwarming van het huis en het warme tapwater. (Dit is een instantane aanzienlijke besparing van geld, energie en de uitstoot van broeikasgassen.)
(Eventueel kan nu gekozen worden voor een hybride warmtepomp, maar kies die dan zodanig (groot genoeg vermogen en mogelijkheid tot maken van tapwater) dat je op korte termijn ook het aardgas eruit kan gooien, na de onderstaande verbeteringen aan uw woning.)

- Opties voor warm water:
* Eldom elektrische boiler, 80 liter (200 euro, https://electraboiler.nl/collections/80-liter-elektrische-boilers/products/80-liter-eldom-elektrische-boiler-1)
* Ariston Lydos hybride warmtepompboiler, 100 liter (750 euro, https://www.esanico.be/nl/hernieuwbare-energie/warmtepompboilers/ariston-lydos-hybrid-100-hybride-boiler.html)

- Opties voor verwarming:
* Airco (2500 euro, https://www.airconditioning-specialist.be/airco-verwarming#:~:text=Hoe%20werkt%20verwarming%20met%20airco,en%20via%20de%20buitenunit%20afgevoerd.)

Als we van het aardgas af zijn, dan kunnen we nog op de volgende manier het verbruik van de warmtepomp beperken door alsnog alle stappen te doorlopen, die we over hebben kunnen slaan voordat we compleet van het aardgas af gingen:

* Nog betere kierdichting.
* Een goed ventilatiesysteem met warmte terug winning.
* Het afgiftesysteem van de verwarming verbeteren.
* Oud dubbel glas vervangen door HR++, triple glas of vacuüm glas.
* Maximaal haalbare isolatie upgrade (maximale muurisolatie, dakisolatie, vloerisolatie, etc.).
* Renovatie plannen? > dan goed bouwen/renoveren. (maximale kierdichting, goede isolatie, goed glas)

* En de eventuele laatste stap: zelf energie (elektriciteit) opwekken.

Nu we het aardgas uit de woning verwijderd hebben, hebben we de wonig "ge-elektrifieerd". De woning is nu all-electric en gebruikt dus alleen nog elektriciteit. Het voordeel van elektriciteit is dat we dit relatief makkelijk zelf duurzaam op kunnen wekken, door middel van zonnepanelen. Hoe energiezuiniger het huis is, hoe zuiniger de warmtepomp en hoe minder elektriciteit die verbruikt, dus hoe minder zonnepanelen we nodig hebben!

 

Meer klustips voor aardgas besparen van mijn collega Lars Boelen, de "Huisfluisteraar":
https://www.parisproofplan.nl/klustips-om-veel-aardgas-te-besparen/

Het plaatje boven dit artikel is ook van ParisProofPlan van Felix van Gemen en Lars Boelen.