Draagvlak voor aardgasvrij? Begin eenvoudig

In de K-buurt in Zuidoost onderzoekt de gemeente hoe de wijk aardgasvrij te maken is. De eengezinswoning van Rob Alberts is al aardgasvrij. Hij probeert bewoners van zijn eigen buurt, de Kantershof, te mobiliseren om ook te verduurzamen. Dat kan beginnen met eenvoudige maatregelen.

Als hij als kind de kolenkit mocht vullen, was hij trots, herinnert Rob Alberts zich. “Ik ben me altijd bewust geweest van verwarming. Vroeger stonden er in mijn slaapkamer ijsbloemen op de ramen. Daar heb ik gewoon wat mee.” Later kregen ze gas, in iedere ruimte een kachel. En weer later vloerverwarming, ook op gas. Toen de berichten kwamen over Groningers die met aardbevingen en ingestorte woningen te maken hadden en zij niet geholpen werden, trok hij zich dat persoonlijk aan. “Groningen kermt en terecht.” Hij verdiepte zich erin en ontdekte dat hij met behulp van de bestaande subsidies via Thuisbaas voor enkele duizenden euro’s de gaskraan kon laten afsluiten.

Infrarood en zonnepanelen
Met twee infraroodpanelen in de woonkamer en één in de gang is de benedenverdieping behaaglijk warm. Boven hangt in iedere slaapkamer een paneel. Voor hem is het een mooie oplossing, maar hij weet ook dat huizen aardgasvrij maken maatwerk is. “De woningen in de Kantershof zijn redelijk uniform, maar iedereen heeft andere behoeftes en woont op een andere manier.”

Op het dak staat een zonneboiler en er liggen tien zonnepanelen. “Die zouden voldoende stroom moeten opwekken om aan mijn warmtevraag te voldoen.” Boven is er ruimte vrijgelaten voor een accu, maar dat is iets voor de toekomst. Veel van zijn buurtgenoten in de Kantershof, in meerderheid eigenaar-bewoners, zien isoleren en helemaal aardgasvrij worden juist als iets voor de toekomst. Hoewel de huizen slecht zijn geïsoleerd, vallen de stookkosten mee. “Mijn buren zeggen: Rob, waar maak je je druk om. Het is veel te duur en wat kan Groningen me schelen. Ik loop te ver voor de buurt uit.”

Hij schat dat een stuk of twintig van de 600 woningen zonnepanelen hebben. Die bewoners zijn wel bezig met de klimaatcrisis, maar weten niet hoe ze aardgasvrij kunnen worden. Alberts leidt regelmatig geïnteresseerden rond in zijn woning. “Maar dat zijn eenlingen. De ambtenaren aardgasvrij willen graag de hele wijk aansluiten op het stadswarmte, want dan maak je meters.”

Menukaart
Verborgen en zichtbare armoede is een groot obstakel. “Er zijn hier mensen die de erfpacht niet afkopen omdat ze de notaris niet kunnen betalen. Als de gemeente dan ook nog je wijk van het aardgas wil afhalen, is dat wel erg ongelukkig.” Alberts pleit daarom in de werkgroep Hart voor de K-buurt voor een fonds zoals er eerder in Zuidoost was voor zonnepanelen. “Mensen konden tegen 1,006 procent rente lenen.” Dan is de financiële belemmering in ieder geval weggenomen.

Wat voor de Kantershof het beste warmtealternatief is, moet nog duidelijk worden. Stadswarmte is een logischer keuze voor de flatgebouwen in de rest van de K-buurt dan voor hun particuliere eengezinswoningen. Rob Alberts is een van de betrokkenen bij het plan van aanpak waaraan Hart voor de K-buurt, de Bewonersbelangenvereniging Kantershof, Team Aardgasvrij Gemeente Amsterdam en !WOON samen werken. De komende tijd wordt gewerkt aan het in kaart brengen van de woningen met warmtefoto’s en het opstellen van een specifiek voor de woningen van de Kantershof samengestelde menukaart. Hierin staat onder andere welke ‘no-regret maatregelen’ bewoners kunnen nemen.

Financiering
Ook wordt de draagkracht in kaart gebracht: wie wil en kan aanhaken bij het gezamenlijk laten uitvoeren van maatregelen, zoals de vloeren laten isoleren. Geschikte bedrijven die de maatregelen kunnen uitvoeren en financierings- en subsidiemogelijkheden worden ook in kaart gebracht. Zo wordt de energietransitie concreter en behapbaarder voor betrokkenen. Op welke manier de buurt aardgasvrij gemaakt kan worden, is pas de volgende stap. Er is nog veel werk aan de winkel. Gelukkig is er een kennisuitwisseling met de iets vermogender wijk verderop, de Geerdinkhof.

Als eenmaal de neuzen dezelfde kant op staan, kan het realiseren van een plan overigens ook nog op barrières stuiten. Drie jaar geleden vatte Alberts bijvoorbeeld het plan op om zonnepanelen op de vele carports in de Kantershof te leggen. Daarvoor is steun van VvE, alleen zit het elektriciteitsnet aan zijn max. Dat moet vernieuwd worden, maar Liander heeft daar geen haast mee. “We wachten nu al een jaar op antwoord van Liander.”

Tips
- Laat een Energiecoach langskomen
- Aanvaard dat niet iedereen direct de urgentie ziet en je wellicht voor de troepen uitloopt
- Zoek medestanders, bijvoorbeeld  binnen buurt- en belangenverenigingen, of bij 02025, een community van koplopers in de Amsterdamse energietransitie
- Zorg voor een kritische maar constructieve samenwerking met de gemeente
- Zorg dat je goed weet wat de wensen en mogelijkheden van de medebewoners zijn
- Breng de staat van de woningen in kaart
- Probeer obstakels voor bewoners in kaart te brengen en ze zover mogelijk weg te nemen